Biegunka to uciążliwa dolegliwość dla wszystkich, ale dla dzieci może być ona szczególnie niebezpieczna. Maluchy z biegunką szybko się mogą odwodnić. Co więcej, przyczyny biegunki u najmłodszych nie ograniczają się do zatrucia pokarmowego, ale są liczne i różnorakie, więc trudno czasem dociec skąd wzięły się problemy ze stolcem i jak je leczyć.
Rodzaje biegunki
O biegunce u dziecka można mówić, kiedy w ciągu doby odda ono trzy luźne stolce lub gdy pojawi się jeden luźny stolec, ale z widocznym śluzem lub krwią. Ta reguła dotyczy dzieci już o rozszerzonej diecie. Jeśli chodzi o niemowlęta karmione mlekiem, każde nagłe zwiększenie liczby stolców powinno wywołać niepokój rodziców, jak również zmiana ich konsystencji. Wyróżnia się biegunkę ostrą oraz przewlekłą. Postać ostra pojawia się nagle i trwa nie dłużej niż 10 dni, jej przyczyną najczęściej są infekcje wirusowe lub bakteryjne. Biegunka przewlekła może trwać powyżej 10 dni, a wywołują ja zaburzenia pracy jelit, nietolerancja na niektóre pokarmy, niewłaściwe karmienie piersią, nieprawidłowości anatomiczne w budowie jelit. Ponadto ze względu na rodzaj zaburzenia oraz pojawiające się objawy, wyróżnia się biegunkę osmotyczną, wydzielniczą, wysiękową, po antybiotykoterapii, związaną z motoryką jelit lub z chorobą ustrojową, infekcją. U dzieci najczęściej będziemy mieli do czynienia z biegunką ostrą, wywołaną infekcjami lub wydzielniczą.
Przyczyny biegunki
Jak już wspomniano przyczyn biegunek u dzieci może być wiele. Najbardziej powszechne są alergia pokarmowa oraz nietolerancja na dane produkty. Alergia objawia się biegunką, wysypką, nudnościami zawsze po zjedzeniu produktu, który dziecko uczula. Nietolerancja pokarmowa wynika z braku enzymu trawiennego w organizmie odpowiedzialnego za trawienie danego produktu. U małych dzieci najczęściej jest to nietolerancja na pokarmy z glutenem lub laktozą. Inne powody biegunki u dziecka to infekcje wirusowe – bardzo częste zakażenie rotawirusami, oraz bakteryjne (salmonella, shigella, czerwonka), ząbkowanie, przekarmienie lub błędy dietetyczne obejmujące podawanie potraw ciężkostrawnych, zbyt zimnych lub gorących, nadmierne żywienie pokarmami obfitymi w wodę jak arbuzy czy pojenie sokami owocowymi. Także gdy dziecko jest poddawane silnym emocjom, jak strach, może reagować biegunką. Niektóre antybiotyki jako skutek uboczny wywołują biegunkę. Cięższe przyczyny biegunki to np. zapalenie wyrostka robaczkowego, choroby wrodzone jak mukowiscydoza, zapalenie ucha środkowego, płuc czy gardła.
Objawy biegunki
Podstawowym objawem są luźne stolce, czasem z nieprzetrawionymi fragmentami jedzenia, głównie owoców i warzyw. W ostrej biegunce stolec może zawierać pasma śluzu lub krwi. Stolce u niemowlaków mogą mieć przykry, kwaśny zapach, zielonkawy kolor, być tryskające. Ponadto na pieluszce zauważyć można sporą, wilgotną obwolutę świadczącą o luźnej konsystencji stolca. Przy biegunce pojawia się ostry ból brzucha, dziecko nie ma apetytu, źle się czuje i jest osłabione. Objawom może towarzyszyć też gorączka. Czasem dzieci rzadziej oddają mocz oraz mają wzdęcia. Z powodu częstego oddawania kału, występują odparzenia i zaczerwienia na pupie. Dość zwodnicza pod względem objawów jest infekcja roatwirusowa. Przez pierwsze kilka dni wygląda jak zwykłe przeziębienie, z katarem i kaszlem. Potem nagle pojawia się biegunka, bardzo wodnista, tryskająca i trudna do zahamowania, a także wymioty. Rotawirusy są o tyle niebezpieczne, że szybko się przenoszą drogą kropelkową, a u niemowlaków do 6. miesiąca życia mogą wywołać w ekspresowym tempie odwodnienie. Jeśli zauważymy objawy jak patia, zapadnięte ciemiączko i oczodoły, tzw. płacz bez łez, ciemny mocz lub brak moczu, gęsta ślina, suche usteczka i język oraz blada, mało elastyczna i chłodna skóra – to oznaka, że doszło do odwodnienia. W tej sytuacji, koniecznie należy udać się z maluchem do szpitala. Pamiętać należy, że noworodki i niemowlęta, zwłaszcza karmione piersią, potrafią często oddawać luźne stolce, nawet kilka razy w ciągu dnia. Zdarza się to zazwyczaj zaraz po karmieniu. Jeśli jest to w zwyczaju malucha, nie należy uznawać tego za objaw biegunki. Podobnie jak nie należy mylić ulewania z wymiotami. Powodem do niepokoju jest dopiero nagły wzrost liczby luźnych stolców, obecność śluzu i krwi w nich oraz pojawienie się gorączki.
Leczenie biegunki u dzieci
Po pierwsze trzeba zacząć od razu nawadniać dziecko. Najlepsza do tego jest woda niegazowana, ale pod warunkiem, że nie mamy do czynienia z bardzo wodnistą biegunką. Dziecko powinno pić często małymi łykami. Wraz z wodą dzieci tracą też niezbędne elektrolity. Dlatego warto je uzupełniać specjalnymi preparatami z apteki, zawierającymi elektrolity oraz żywe kultury bakterii, jak produkt Dicoflor, poczytaj więcej tu: http://www.dicoflor.pl/pl/odwodnienie-przy-biegunce/kiedy-udac-sie-do-lekarza/). Żywe kultury bakterii przywracają prawidłową florę bakteryjną jelit. Nie należy za to podawać węgla ani preparatów na zatrzymanie biegunki stosowanych przez dorosłych. Dziecka nie wolno w biegunce głodzić. Już 4 godziny po pierwszych objawach maluch powinien znów normalnie jeść, choć może być ku temu niechętny. Warto wtedy wprowadzić dietę lekkostrawną, pokarmy łagodne i nawadniające, jak kleiki, rozgotowany ryż, przetarta marchew lub jabłko, kisiel.
Najważniejsze przy biegunce u dziecka to nie popadać w panikę i od razu działać – nawadniać i obserwować dalszy rozwój objawów. Trzeba też dbać o skórę malucha, która jest wtedy podrażniona oraz o własną higienę w przypadku infekcji wirusowej, tak by się nie zarazić się.
