Marskość wątroby to choroba, która niszczy hepatocyty i zaburza pracę tego narządu. Objawy to żółtaczka i bóle brzucha.
Jak objawia się marskość wątroby?
Marskość wątroby jest postępującą chorobą, która stopniowo niszczy strukturę i miąższ wątroby. W wyniku procesu patologicznego hepatocyty są zastępowane tkanką łączną, co znacznie upośledza funkcjonowanie narządu i utrudnia odpływ żółci do dróg żółciowych. Uszkodzenie wątroby jest nieodwracalne. Szacuje się, że schorzenie dotyczy około 10% całej populacji. Mężczyźni chorują dwukrotnie częściej niż kobiety.
Choroba przebiega powoli i stopniowo. Przez bardzo długi czas rozwija się bezobjawowa marskość wątroby. Objawy, które pojawiają się jako pierwsze, to ciągłe uczucie zmęczenia i mniejsza tolerancja wysiłku, utrata apetytu, spadek masy ciała, uczucie pełności w brzuchu, wzdęcia oraz bezsenność. Występują również dolegliwości skórne: zaczerwienienie skóry, świąd i łatwe powstawanie siniaków. W miarę niszczenia hepatocytów i zastępowania ich tkanką łączną wątroba powiększa się, przez co uciska na okoliczne tkanki. Pojawia się wówczas ból, który narasta.
Postępujące upośledzenie funkcji wątroby powoduje, że pojawia się zażółcenie powłok skórnych (żółtaczka), wodobrzusze, bolesne skurcze mięśni i ginekomastia, czyli powiększenie gruczołów piersiowych u mężczyzn. Natomiast u kobiet obserwuje się nadmierne owłosienie i zanik miesiączki. Osoba chora cierpi na nawracające biegunki, infekcje i jadłowstręt. Narastanie ciśnienia w krążeniu wątrobowym sprzyja powiększeniu śledziony, rozszerzeniu naczyń krwionośnych na skórze brzucha i żylakom przełyku. Może także dojść do zaburzeń psychicznych, które są spowodowane przedostaniem się wraz z krwią toksyn z wątroby do tkanki mózgowej – jest to tzw. encefalopatia wątrobowa. Oznacza ona zwykle końcowe stadium choroby.
Przyczyny marskości wątroby
Marskość wątroby może być spowodowana przez różne czynniki. Najczęstszą przyczyną choroby jest długotrwałe nadużywanie alkoholu. Etanol blokuje metabolizm tłuszczów, białek i węglowodanów w wątrobie, co stopniowo niszczy miąższ narządu. Schorzenie jest także zaawansowanym stadium zapalenia wątroby typu B lub C – wirusy za nie odpowiedzialne wywołują przewlekłe zapalenie miąższu wątroby, przez które dochodzi do uszkodzenia hepatocytów. Inne czynniki, które przyczyniają się do wystąpienia marskości wątroby, to:
- choroby dróg żółciowych, w których dochodzi do zablokowania odpływu żółci,
- stłuszczenie wątroby,
- choroby autoimmunologiczne, w których dochodzi do wytwarzania przeciwciał skierowanych przeciwko tkankom wątroby,
- choroby metaboliczne takie jak cukrzyca, otyłość, choroba Wilsona,
- długotrwałe stosowanie niektórych leków (np. metotreksat).
Jak diagnozuje się marskość wątroby?
W przypadku pojawienia się niepokojących objawów, które mogą świadczyć o chorobie wątroby, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu. Diagnozę stawia się na podstawie wywiadu, badania fizykalnego, występujących dolegliwości, badań laboratoryjnych i obrazowych. Konieczne jest pobranie krwi w celu ustalenia poziomów enzymów wątrobowych, liczby płytek krwi, stężenia białka i bilirubiny. Rutynowo wykonuje się badanie ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej, na którym widać powiększoną śledzionę i nieprawidłową budowę wątroby. Ostatecznym potwierdzeniem choroby jest biopsja wątroby.
Rokowanie
Uszkodzenia hepatocytów, do których dochodzi w przebiegu marskości wątroby, są nieodwracalne. Choroba cały czas postępuje, dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie i szybkie wdrożenie leczenia, które spowalnia proces chorobowy i zapobiega powstawaniu groźnych dla zdrowia powikłań. U pacjentów z poważnym zniszczeniem miąższu i upośledzeniem funkcji narządu konieczny jest przeszczep. Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania choroby i stanu chorego. Po transplantacji przeżywalność wynosi 90%.
